Το πιο ζωντανό παράδειγμα που καταδεικνύει ότι ο αρχαίος ελληνικός κόσμος εγνώριζε τα βασικά στοιχεία της ψυχαναλυτικής θεραπείας και πριν από την πρώτη χιλιετηρίδα π.Χ., δηλαδή τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια πριν από τον Φρόυντ, αποτελεί η θεραπεία της ανικανότητας του Ιφικλου από τον Μελάμποδα.
Ο Ιφικλος ήταν για του Φύλακου, Θεσσαλού ήρωα, απόγονου του Αιόλου και βασιλιά της πόλης Φυλάκης που βρισκόταν στο όρος Ορθρυς. Ο Μελάμπους ήταν ο πρώτος γνωστός γιατρός της αρχαιότητας και έζησε γύρω στον δωδέκατο αιώνα π.Χ., δηλαδή ήταν αρχαιότερος του Ασκληπιού και του Ιπποκράτη. Εκείνο που χαρακτηρίζει κυρίως την θεραπευτική μέθοδο του Μελάμποδα είναι η βαθειά γνώση του ανθρώπινου ψυχισμού και των δυνάμεων του ασυνείδητου. Με εξαιρετική διορατικότητα αυτός ο ιερομάντης έκανε ορθές διαγνώσεις, κατά τις οποίες διαπίστωνε ότι η σωματική νόσος είχε ψυχογενή αιτιολογία, και ότι για την αντιμετώπιση των νοσηρών συμπτωμάτων ήταν αναγκαίο να επιλυθεί η ψυχική σύγκρουση, η οποία προκαλούσε τόσο αυτά τα συμπτώματα όσο και την ίδια την ασθένεια. Επίσης ο Μελάμπους είχε την ικανότητα να καταλαβαίνει τη γλώσσα των πουλιών και των ζώων, χάρις σε μία ευεργεσία που έκανε σε ορισμένα φίδια που βρίσκονταν στην αυλή του σπιτιού του και τα οποία προσπάθησαν να εξολοθρεύσουν οι υπηρέτες του. (Για το μύθο του Μελάμποδα και πώς αυτός απέκτησε τη θεραπευτική του ικανότητα όπως επίσης και για τη διαχρονικότητα των χαρακτηριστικών αυτής της μεθόδου του βλέπετε τις αντίστοιχες εισηγήσεις μας «Ο Μελάμπους : Ο Αρχαίος Μύθος και τα Διαχρονικά του Μηνύματα» και «Διαχρονικά Χαρακτηριστικά της Θεραπευτικής Μεθόδου των Μελαμποδιδών» σε τόμο πρακτικών 1ου και 2ου Συμποσίου για τον Μελάμποδα, Καλάβρυτα, 2011 και 2012, αντίστοιχα, έκδ. 2013).
Κατά τον μύθο ο Μελάμπους βρέθηκε φυλακισμένος στην αυλή του βασιλιά Φύλακου και όταν αυτός προέβλεψε την κατάρρευση του κτίσματος της φυλακής στην οποία εκρατείτο, πράγμα που επιβεβαιώθηκε αμέσως μετά αφού το κτίσμα πράγματι κατέρρευσε, ο Φύλακος αντιλήφθηκε ότι ο κρατούμενός του ήταν ένας προικισμένος άνθρωπος, που κατείχε μαντικές δυνάμεις. Δεν έχασε λοιπόν την ευκαιρία και του ζήτησε να θεραπεύσει το γυιό του από την σεξουαλική ανικανότητα από την οποία έπασχε, ενώ του υποσχέθηκε ότι σε περίπτωση επιτυχίας θα τον άφηνε ελεύθερο και θα του έδινε μεγάλα δώρα. Ο Μελάμπους δέχτηκε την πρόταση του Φύλακου και προετοίμασε την θεραπευτική διαδικασία κατά τον ακόλουθο τρόπο : Θυσίασε δύο ταύρους προς τιμήν του Διός και στη συνέχεια διαμέλισε τα σφάγια και κάλεσε τα πουλιά να γευτούν το κρέας των ταύρων. Μετά τα ερώτησε, αφού καταλάβαινε τη γλώσσα τους, για την αιτία της ασθένειας του Ιφικλου. Όμως τα πουλιά δεν ήταν σε θέση να τον πληροφορήσουν και του είπαν να καλέσει τον γύπα (αιγυπιό τον αποκαλούν οι πηγές) ο οποίος δεν είχε πάει στη συνάντηση. Αυτός, αφού γεύτηκε τα σφάγια άρχισε να φανερώνει σιγά – σιγά την αιτία της ανικανότητας του Ιφικλου και είπε τα εξής: Κάποτε ο Φύλακος ευνούχιζε κριάρια στους αγρούς και τη σκηνή αυτή παρακολουθούσε ο Ιφικλος, που ήταν τότε μικρό παιδί. Καθώς κρατούσε το ματωμένο μαχαίρι ο πατέρας είδε ότι ο γυιός του ήταν ταραγμένος και θέλοντας να τον τρομάξει («εκπλήξαι θέλων») πέταξε το μαχαίρι κοντά στο παιδί. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή που υποστηρίζεται από τον Φερεκύδη η αιτία της αντίδρασης αυτής του πατέρα ήταν όταν είδε τον γυιό του να κάνει κάποια ανάρμοστη πράξη («δια το ιδείν αυτόν άτοπόν τι ποιούντα»).[25] Ο συγγραφέας και γιατρός Γ. Τσουκαντάς θέτει το ερώτημα μήπως αυτό το «άτοπο» που έκανε το παιδί δεν ήταν παρά η θωπεία των γεννητικών του οργάνων.[26] Γι’ αυτό και ο Φύλακος οργίστηκε και καταδίωξε τον Ιφικλο, τον οποίο όμως δεν κατόρθωσε να φτάσει αφού το παιδί έτρεχε τρομαγμένο πιο γρήγορα από αυτόν και τότε έμπηξε οργισμένος το μαχαίρι που κρατούσε σε μία άγρια αχλαδιά, σύμφωνα με μία άποψη. Ο Απολλώδορος όμως υποστηρίζει ότι το δένδρο αυτό ήταν η ιερή δρυς, κοινώς βελανιδιά. Ο ίδιος επίσης, περιγράφοντας τη σκηνή αυτή, γράφει ότι ο πατέρας δεν ακολούθησε τον Ιφικλο, ο οποίος έφυγε φοβισμένος, αλλά αρχικά πέταξε το μαχαίρι προς το γυιό του και μάλιστα κοντά στα γεννητικά του όργανα («συνέβη επενεγκείν αυτόν εν τοις μορίοις του παιδός») και ακολούθως το έμπηξε στον κορμό του δένδρου. Καθώς ο καιρός περνούσε ο κορμός του δένδρου μεγάλωνε και κάλυψε εντελώς το μαχαίρι («ταύτην την μάχαιραν αμφιτροχώσας εκάλυψεν ο φλοιός», όπως μας πληροφορεί ο Απολλόδωρος).[27]
Το μαχαίρι σιγά – σιγά σκούριαζε από τους χυμούς των δένδρων, ενώ το περιστατικό αυτό ξεχάστηκε, όσο περνούσαν τα χρόνια. Όμως έμεινε μία πληγή για το παλάτι και για τον ίδιο τον Φύλακο : Ο γυιός του είχε σφραγιστεί από την ερωτική ανικανότητα με συνέπεια να κινδυνεύσει η συνέχεια της δυναστείας, ένεκα της αδυναμίας του Ιφικλου να αποκτήσει απογόνους. Όλες οι αρχαίες πηγές συμφωνούν ότι αιτία αυτής της ανικανότητας του Ιφικλου ήταν ο τρόμος που δοκίμασε από το συμβάν που περιγράφεται πάρα πάνω, όπως φανέρωνε στον Μελάμποδα ο ίδιος ο γύπας. Ο Ευστάθιος μας πληροφορεί σχετικά «τον Ιφικλον εντεύθεν μη παιδοποιείν δια το εκείθεν δέος!![28] Με την άποψη αυτή του Ευστάθιου συμφωνούν τόσο ο Φερεκύδης όσο και ο Απολλόδωρος.
Ακολούθως ο γύπας υπέδειξε στον Μελάμποδα και τη θεραπευτική διαδικασία που θα έπρεπε να ακολουθήσει. Αφού τον οδήγησε στο δένδρο όπου βρισκόταν το μαχαίρι του είπε να ξύσει τη σκουριά του, να την ανακατέψει μέσα σε κρασί και από αυτό το μίγμα να πίνει ο Ιφικλος επί δέκα ημέρες. Ο Μελάμπους ακολούθησε τις οδηγίες του γύπα, ο Ιφικλος θεραπεύτηκε από την ανικανότητα και απέκτησε δύο γυιους : Τον Ποδάρκη και τον Πρωτεσίλαο, οι οποίοι μάλιστα έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, όπως μας πληροφορούν ο Απολλόδωρος και ο Ευστάθιος.
(Για το μύθο της θεραπείας του Ιφικλου από τον Μελάμποδα υπάρχουν ακόμα οι ακόλουθες αρχαίες πηγές : 1. Ομήρου Οδύσσεια λ 287-297 και ο 222-242, 2. Τα σωζόμενα αποσπάσματα από την Μελαμποδία του Ησιόδου, Rzach απόσπ. 165-166 και «Μεγάλες Ηοιες», Rzach απόσπ. 140. Από την αλλοδαπή βιβλιογραφία βλέπετε επίσης το έργο της Ingrid Loeffler «Die Melampodie”, εκδ. Anton Hein 1963, σελ. 34 κ. επ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου