Παρέμβαση με τη Βοήθεια Σκύλου και Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού (ΔΦΑ)

Γιατί να συμπεριληφθούν τα ζώα στις παρέμβασεις ατόμων με Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού (ΔΦΑ);

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι της πολύτιμης επίδρασης των παρεμβάσεων με τη βοήθεια ζώων σε άτομα με ΔΦΑ:

Κοινωνική διευκόλυνση: Τα στοιχεία δείχνουν πιθανή θετική επίδραση των ζώων στην ενίσχυση της «κοινωνικής διευκόλυνσης» . Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά όταν υπάρχει η παρουσία ζώων [1, 2]. Αυτό το γεγονός μπορεί να συμβάλει στην ευκολότερη αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό στην καθημερινή τους ζωή. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με αυτισμό όχι μόνο αλληλεπιδρούν πιο κοινωνικά με τους συνομηλίκους τους παρουσία ζώων, αλλά και χαμογελούν περισσότερο [3, 4].

Εστίαση Προσοχής: Τα ζώα συχνά έχουν την ικανότητά τους να παρέχουν μια θετική βοήθεια στα άτομα να εστιάσουν την προσοχή τους. Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά με αυτισμό κοίταζαν περισσότερο τα πρόσωπα των σκύλων παρά τα πρόσωπα των ανθρώπων [5]. Η παρουσία ζώων μπορεί επομένως να είναι ένας τρόπος να εστιάζει την προσοχή του ένα παιδί με ΔΦΑ κατά τη διάρκεια μιάς θεραπευτικής παρέμβασης.

Ανιδιοτελής Συντροφικότητα: Τα ζώα θεωρούνται ότι παρέχουν ανιδιοτελή συντροφικότητα. Αυτή η συνιστώσα της παρέμβασης με τη βοήθεια ζώων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα παιδιά με αυτισμό, τα οποία μερικές φορές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για άγχος και εκφοβισμό από τους συνομηλίκους τους, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας [6, 7].

Πόσο κοινές είναι οι παρεμβάσεις με τη βοήθεια ζώων στις δραστηριότητες για άτομα με Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού (ΔΦΑ);

Η ιδέα ότι τα ζώα μπορούν να ωφελήσουν τα παιδιά και τους ενήλικες με ΔΦΑ είναι διαδεδομένη και διάφορες ιστορίες για ζώα που βοηθούν τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τις προκλήσεις λόγω του αυτισμού αναφέρονται συχνά στα μέσα ενημέρωσης. Μια έρευνα εκτιμά ότι σχεδόν το 25% των οικογενειών παιδιών με αυτισμό έχουν συμμετάσχει σε κάποια μορφή παρέμβασης με ζώα [8].

Τα ζώα είναι παρόντα στη ζωή ατόμων με αυτισμό με διάφορους τρόπους, από κατοικίδια μέχρι παρεμβάσεις σε διάφορες δομές, για επίτευξη διάφορων στόχοων και είδη ζώων. Οι κύριοι τύποι παρέμβασης με τη βοήθεια ζώων είναι η θεραπεία με τη βοήθεια ζώων (pet therapy), δραστηριότητα με τη βοήθεια ζώων, εκπαίδευση με τη βοήθεια ζώων και οι παρεμβάσεις με τα ζώα υποστήριξης (Assistance Animal) [9].

Υποστηρίζει η επιστημονική έρευνα την παρέμβαση με τη βοήθεια ζώων στα άτομα με ΔΦΑ;

Η διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας είναι ο καλύτερος τρόπος για την ανάπτυξη και αξιολόγηση αποτελεσματικών και αξιόπιστων παρεμβάσεων όπως και η παρέμβαση με τη βοήθεια ζώων. Η έρευνα μπορεί να αξιολογήσει τα αποτελέσματα ενός συγκεκριμένου προγράμματος και να συγκρίνει πολλαπλές μεθοδολογίες.

Ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνητικών ομάδων άρχισαν να μελετούν τις επιπτώσεις των ζώων στα άτομα με αυτισμό. Καθώς αναδύεται αυτό το πεδίο έρευνας, πληθώρα μελετών συστηματικών ανασκοπήσεων ανακοινώνονται [10, 11]. Αυτές διαπίστωσαν ότι, παρά τα θετικά αποτελέσματα, πολλές μελέτες που διερευνούσαν τις επιδράσεις της παρέμβασης με ζώα στον αυτισμό χαρακτηρίστηκαν από έλλειψη επιστημονικής αυστηρότητας, μικρά μεγέθη δειγμάτων, κακό σχεδιασμό της μελέτης ή μεροληψία του ερευνητή [10, 11]. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της υψηλής ποιότητας επιστημονικής έρευνας σχετικά με την παρέμβαση με τη βοήθεια ζώων για τα άτομα με ΔΦΑ. Καθώς διεξάγονται αυστηρές μελέτες και ανακοινώνονται τα ευρήματά τους, η κατανοούνται καλύτερα τα οφέλη και οι περιορισμοί της παρέμβασης με τη βοήθεια σκύλου.

Σε αυτή την κατεύθυνση προσπαθεί και η Διεπιστημονική Ομάδα Παρέμβασης με τη Βοήθεια Σκύλου "Κυνός Νους" να συμβάλει με τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτει. Σύντομα θα ξεκινήσει πρόγραμμα παρέμβασης σε έφηβο με ΔΦΑ, τα αποτελέσματα της οποίας θα καταγραφούν, θα αξιολογηθούν και θα ανακοινωθούν, προσθέτοντας περαιτέρω γνώση στο αντικείμενο της παρέμβασης με τη βοήθεια σκύλου σε παιδιά με ΔΦΑ.

Πηγές:

1. McNicholas, J., & Collis, G. M. (2000). Dogs as catalysts for social interaction: Robustness of the effect. British Journal of Psychology, 91(1), 61-70.
2. Wood, L., Giles-Corti, B., & Bulsara, M. (2005). The pet connection: Pets as a conduit for social capital? Social Science & Medicine, 61(6), 1159-1173.
3. Funahashi, A., Gruebler, A., Aoki, T., Kadone, H., & Suzuki, K. (2013). Brief report: The smiles of a child with autism spectrum disorder during an animal-assisted activity may facilitate social positive behaviors--Quantitative analysis with smile-detecting interface. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(3), 685-693.
4. O'Haire, M.E., McKenzie, S. J., Beck, A. M., & Slaughter, V. (2013). Social behaviors increase in children with autism in the presence of animals compared to toys. PLOS ONE, 8(2), [e57010].
5. Hutt, C., & Ounsted, C. (1966). The biological significance of gaze aversion with particular reference to the syndrome of infantile autism. Behavioral science, 11(5), 346-356.
6. Cappadocia, M.C., Weiss, J. A., & Pepler, D. (2012). Bullying experiences among children and youth with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42(2), 266-277.
7. Hebron, J., & Humphrey, N. (2013). Exposure to bullying among students with autism spectrum conditions: A multi-informant analysis of risk and protective factors. Autism, 18(6), 618-630.
8. Christon, L.M., Mackintosh, V. H., & Myers, B. J. (2010). Use of complementary and alternative medicine (CAM) treatments by parents of children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(2), 249-259.
9. International Association of Human-Animal Interaction Organizations. (2014). The IAHAIO definitions for animal assisted intervention and guidelines for wellness of animals involved. [White paper].
10. O'Haire, M.E., (2013). Animal-assisted intervention for autism spectrum disorder: A systematic literature review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(7), 1606-1622.
11. O’Haire, M. E. (2017). Research on animal-assisted intervention and autism spectrum disorder, 2012–2015. Applied Developmental Science, 21(3), 200-216.